*Marianne, een vrijgevige en kunstzinnige prinses in Voorburg, Reinhartshausen en Camenz
Marianne werd geboren in 1810 te Berlijn als dochter van de latere koning Willem I. Opgegroeid als een knappe sprookjesprinses stond haar leven al snel in het teken van haar liefdesrelatie met haar lakei-bibliothecaris Johannes van Rossum en hun buitenechtelijke zoon Johannes Willem, die de prinses, tegen alle regels van haar tijd in, een normale plek in haar leven wilde geven. Als een zwart schaap van Oranje werd zij vervolgens in de geschiedenisboeken doodgezwegen. Zeer ten onrechte, want deze Oranjeprinses was een bijzondere vrouw die haar tijd ver vooruit was. Met name haar kunstzinnigheid, haar grote collectie schilderijen en haar eigen, voor iedereen toegankelijke museum, waren zeer opmerkelijk, evenals haar creativiteit, schrijfvaardigheid, zakelijke inzichten en bovenal haar liefdadigheid. Regelmatig reisde zij tussen haar bezittingen in het toenmalige Silezië (nu Polen), Oostenrijk (nu Tsechië), Pruisen (nu Duitsland) en Nederland. Zo werd zij een vrouw die in diverse landen van Europa haar sporen heeft nagelaten. Nadat Marianne was overleden ontstonden er bijzondere verhalen over haar leven. In dit boekje wordt kort ingegaan op het verhaal dat Marianne nadat zij officieel was gescheiden van haar Pruisische echtgenoot, zou zijn verbannen uit Pruisen. Tevens is er aandacht voor de hardnekkige geruchten dat zij ook nog een tweede buitenechtelijke kind zou hebben gehad. Verder wordt in dit boekje voor het eerst beschreven hoe het de kleine kleurling is vergaan die Marianne uit Egypte had meegebracht.
Van dit boek is ook een Poolse editie verschenen, die in juni 2017 in Camenz werd gepresenteerd.
Auteur: Kees van der Leer
Vormgeving: Ronald Meekel (same-d)
Uitgave: Museum Swaensteyn, Leidschendam-Voorburg
ISBN: 987-90-805348-0-3
* Prinses Marianne (1810 – 1883), een leven van liefde en kunst
Op zondag 9 mei 2010 is het precies 200 jaar geleden dat prinses Marianne werd geboren. Zij leidde een turbulent leven dat hoogtepunten kende maar ook diepe dalen. Haar huwelijk met prins Albert van Pruisen werd een grote mislukking. Na het overlijden van haar vader in 1843 werd zij een rijke vrouw die voortaan haar eigen leven wilde uitstippelen.
Zij maakte vele reizen, verzamelde kunst en pendelde heen en weer tussen haar buitenplaats Rusthof in Voorburg, haar kasteel Reinhartshausen bij Erbach en haar bezittingen in Neder-Silezie waaronder slot Camenz. Toen zij haar buitenechtelijke zoon, tegen alle regels van haar tijd in, een normale plek in haar leven wilde geven, werd zij het zwarte schaap van Oranje en een mikpunt van de toenmalige roddelpers.Op 8 mei 2010 verscheen bij Uitgeverij Waanders een nieuwe biografie over deze prinses onder de titel Prinses Marianne (1810 – 1883), een leven van liefde en kunst. Hierin beschrijft Kees van der Leer uitvoerig het levensverhaal van deze prinses aan de hand van dagboeken en mededelingen door tijdgenoten, krantenberichten, nieuwe, niet eerder gepubliceerde brieven en andere bijzondere bronnen. Daarbij wordt ook ingegaan op Mariannes soms moeilijke relatie met haar familie, haar contacten met predikanten, haar liefdadigheid en haar goede zakelijke inzichten, die velen werkgelegenheid en welvaart brachten. Tiny de Liefde beschrijft de omvangrijke kunstverzameling, die de prinses onderbracht in haar museum, dat ook voor het publiek toegankelijk was. Het boek omvat 208 pagina’s en zo’n 300 afbeeldingen.
Auteurs: Kees van der Leer en Tiny de Liefde-van Brakel
Uitgeverij Waanders, mei 2010
ISBN: 978 90 400 7678 7
Dit boek is uitverkocht
* Prinses Marianne, kunstenaars, dominees en een pelgrimage
Uit het voorwoord:
Op 9 mei van dit jaar was het 200 jaar geleden dat een zeer prominente Voorburgse ingezetene het levenslicht zag: Prinses Marianne, dochter van koning Willem I. In Polen en Reinhartshausen wordt het heuglijk feit met tal van activiteiten gevierd en ook ons vaderland laat zich in dit Mariannejaar niet onbetuigd. Eerder dit jaar verscheen al Prinses Marianne, een leven van liefde en kunst van de hand van Kees van der Leer en Tiny de Liefde-van Brakel. Deze publicatie vormde de basis voor de dubbelexpositie die in 2010-2011 wordt gehouden. In het Stadsmuseum Leidschendam-Voorburg komt de kunstcollectie van Marianne centraal te staan, terwijl Museum Paleis Het Loo te Apeldoorn een collectie bijzondere souvenirs en kunstvoorwerpen toont, meegevoerd van de reis die Marianne met haar gevolg bracht aan het Heilige Land.
De rijk geïllustreerde publicatie Prinses Marianne, kunstenaars, dominees en een pelgrimage, die op 27 november werd overhandigd aan Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet, werd geschreven als bijzondere begeleiding van genoemde dubbelexpositie. In het eerste gedeelte laat auteur Kees van der Leer eerst de prinses zelf aan het woord.
Dominee Van Laak, de predikant met wie Marianne haar leven lang mee heeft gecorrespondeerd. Foto collectie Kees van der Leer
Zij onderhield een vriendelijke en heel persoonlijke briefwisseling met W.F.C. van Laak en diens echtgenote en kinderen, een dominee die enige tijd op het buiten Meivliet dichtbij Voorburg heeft gewoond. Tegenover de bevriende dominee was Marianne vaak opvallend mededeelzaam over haar eigen wel en wee.
Prinses Marianne op een carte-visite, door haar in 1863 geschonken aan het schildersechtpaar Postma. Collectie Kees van der Leer
Ook uit de (eerst zeer onlangs ontdekte) brieven die zij stuurde aan de kunstschilder Gerrit Postma en diens familie blijkt de grote vertrouwelijkheid waarmee de prinses met haar kennissen omging. Met warmte en hartelijkheid volgt zij de wederwaardigheden van haar correspondenten. Bij het 12½-jarig huwelijksfeest van Postma dichtte zij hoogstpersoonlijk een vrolijk gelegenheidsgedicht. Wie eenmaal een vriend van Marianne was geworden, kon rekenen op een trouwe vriendin.
In het tweede gedeelte van deze publicatie staat de reis van Marianne naar Palestina centraal. In de verslagen die haar reisgenoot ds. G.H. van Senden daarvan in zijn brieven aan zijn familie en vrienden thuis gaf, komen tal van interessante details voor, die licht werpen op de pelgrimsreis, maar vooral ook op de reizigster en haar leven. Marieke Spliethoff, conservator van Paleis Het Loo, belicht daarna de collectie souvenirs die dominee Van Senden ten geschenke kreeg van zijn vorstelijke reisgenote.
Auteurs: Kees van der Leer en Marieke Spliethoff
ISSN: 1381-4672
* Marianne, een Oranjeprinses, trouw tot in de dood
In 1848 vestigde prinses Marianne, de zuster van koning Willem II zich metterwoon in Voorburg.
De 150e verjaring van dit feit in 1998 inspireerde tot nieuw onderzoek en tot deze bijzondere, rijk-geïllustreerde uitgave. De auteur is er in geslaagd een boeiend levensverhaal van Marianne te combineren met nieuwe gegevens over de buitenplaatsen die de prinses in Voorburg bezat en bewoonde. In de hoofdstukken ‘Trilogie van een familiedrama’ wordt het geplaagde leven van prinses Marianne verteld, waarbij onder andere werd geput uit contemporaine krantenberichten, brieven en dagboeknotities. Daaruit blijkt dat vroeger gangbare visies op Marianne, de Oranjeprinses ‘die het hield met haar koetsier’ moeten worden herzien. De auteur komt tot de conclusie dat persoonlijke moed en trouw van Marianne eigenschappen waren die ons verplichten de prinses en haar moeilijke leven met andere ogen te bekijken. Een vrouw die in een leven vol tegenslag en tegenkanting haar grote liefde in letterlijke zin is trouw gebleven ‘tot in de dood’, verdient zeker meer respect dan haar wel eens ten deel is gevallen.
Auteur: Kees van der Leer
Uitgave: Historische Vereniging Voorburg, 1ste druk: oktober 1998. 2de druk: december 1998. 3de, gewijzigde druk: november 1999. Alle drukken zijn uitverkocht.
